Vannacht had ik het eerstejaarsexamen aan de Jungacademie. Ik zat in een klas vol mensen van middelbare leeftijd. De tafeltjes waren allemaal precies even ver van elkaar afgeschoven. De docenten deelden in stilte de examens uit. Ze surveilleerden het hele examen lang tussen de tafeltjes door. In een bepaald ritme. Vriendelijk en voorkomend als altijd.
Maar ik zat daar al die tijd op mijn stoeltje naar die papieren te turen en wist niks. Met mijn pen in de aanslag keek ik naar alle vragen. Waar gaat dit in Godsnaam allemaal over?  dacht ik. Zou ik echt dement aan het worden zijn? Eerst probeerde ik nog te spieken bij mijn druk schrijvende buurman. 
Ik ben nu te oud om af te kijken, dacht ik. Ik doe dit voor mezelf.  Het maakte mij stiekem helemaal niet uit dat ik dit voor mezelf deed. Ik was vooral bang om betrapt te worden bij het spieken, omdat ik wist dat mijn docenten altijd álles doorzagen. Op élk bewustzijnsniveau. Heel eventjes durfde ik toen toch een blik te werpen op het blaadje van mijn buurman. Maar ik had echt echt geen idee waar het allemaal over ging wat hij schreef.
Ik weet nog dat echt het héle examen over het woord ‘omega’ handelde. Alle vragen hadden te maken met die omega. Carl Jung en de omega.  We hadden het hele jaar helemaal niets over 'omega’ gehad. Nu ging het nergens anders over. Misschien had ik het hoofdstuk ‘omega’ per ongeluk overgeslagen? Ik kon mij de les over de mysterieuze ‘omega’ ook met geen mogelijkheid meer voor de geest halen. Hoe moest ik dan weten dat het daar allemaal om zou draaien? Daargezeten, in mijn nachtelijke schoolbankje, verwarde ik omega ook steeds met lemniscaat. Dat is, achteraf gezien, het verschil tussen einde en oneindigheid niet weten.

In het deel ‘Ik en zelf’ van de kleine Jung bibliotheek lees ik net: ‘Als we ons met de daghelft van ons psychisch bestaan identificeren dan zullen we de dromen van de nacht van nul en gener waarde vinden, hoewel de nacht even lang is als de dag, en hoewel elk bewustzijn kennelijk op onbewustheid is gebouwd, daarin is geworteld, en er elke nacht weer in uitdooft.’

'Jij moet de beelden uit je onbewuste eens serieus gaan nemen,' had mijn leertherapeut gisteren gezegd. ‘Neem ze serieus. Waarom niet?’