Mijn collega en ik treinden na het lesgeven terug van Rotterdam naar Amsterdam. Het viel ons op dat we de laatste tijd steeds vaker te maken hadden met cursisten die er ­extreemrechtse denkbeelden op na hielden. Niet vreemd, natuurlijk. In deze tijd.

Ik begon over een extremistische student die ik pas in mijn klas had. Een tengere man. Babyshampoo-haar. Een beetje een ­lonely type, zo had ik hem bij aanvang van de schrijfcursus ingeschat. Een lief, zacht eitje van een jaar of veertig. Saai, maar met smaak gekleed. Hij viel wel meteen een tikje buiten de groep. Ik vermoed dat ik daarom – eenmaal weer thuis – op zijn website klikte.

Hij kwam in eerste instantie op me over als een type dat zocht naar aansluiting, of iets. Hij riep vooral iets moederlijks in mij op. Ik wilde hem een goede tijd bezorgen in mijn lessen. Als docent hou ik er vooral van om een fijne groepssfeer te creëren. Verbinding. Samenhang. Dat is natuurlijk omdat ik zelf ook een vrij lonely type ben dat nergens bij hoort, maar dat eigenlijk best graag zou willen.

Het punt was: zijn website.

De babyshampoo-lieverd bleek een zeer fanatieke, rechts-extremistische vreemdelingenhater, racist, homofoob, klimaatontkenner, Holocaustontkenner, Poetin-aanhanger, en wat al niet meer te zijn. Een raaskallende, intolerante complotdenker. Niet te doen dus.

Ik nam me voor meteen ferm op te treden zodra hij in de klas ook maar íets in die trant zou zeggen of schrijven. Maar dat deed hij nooit. Het kwaad zelf bleef een ­bedeesd type. En als ik niet op zijn site gekeken had, had ik helemaal niets geweten van zijn kwaadaardige denkbeelden. Toch vond ik het deze keer best moeilijk een open, veilige groepssfeer te creëren. In al die zes lessen bleef ik hem zien als een soort tikkende tijdbom die ik onschadelijk moest zien te maken/houden.

Mijn collega, die intussen de site bekeek, stiet kreten van afschuw uit.

“Ik zou absoluut weigeren zo’n eng type les te geven”, zei ze resoluut. “Ik tril helemaal als ik dit lees.”

“Ik wilde dat eigenlijk ook niet, maar…”

“Ik zou hem absoluut confronteren met zijn ideeën”, zei mijn collega. “Ik zou pertinent niet willen meewerken aan het verhelderen van zijn propaganda.”

“Maar hij zei in de les niets verkeerds.”

Na een tijdje riep ze uit: “Nou ja. Hij zou vast les van mij weigeren!”

“Waarom?”

“Ja, ik ben in zijn ogen een Jodin natuurlijk!”

De intercity zoefde door het duistere landschap. Ik vertelde over een andere collega die ooit een alarmknop van de politie bij zich droeg terwijl hij lesgaf. Hij werd – dag in dag uit – gestalkt door een cursist met een psychiatrische achtergrond, die altijd nare, lugubere verhalen schreef. De politie kon verder niets voor hem doen omdat er dus niet echt iets onoorbaars was gebeurd.

Schrijfster Elke Geurts gaat tweewekelijks op zoek naar de duistere kantjes die zich in haar – en ons aller – schaduw ophouden.